Kinh tế Việt Nam sáng hay xám?.

Ngân hàng Thế giới, vào giữa năm cũng đưa ra dự báo về tăng trưởng của Việt Nam trong ngắn hạn đến trung hạn, với kết quả như sau

"Những tháng còn lại và các năm tiếp theo cho thấy triển vọng kinh tế còn tiếp tục khó khăn", Ủy ban Kinh tế đánh giá. Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần tiếp tục kiên định thực hành ổn định kinh tế vĩ mô và kìm giữ lạm phát ở mức hợp lý, xúc tiến tăng trưởng dựa trên hiệu quả thông qua việc đẩy mạnh cải cách cơ cấu như là điều kiện cấp thiết cho phát triển bền vững trong dài hạn.

Theo đó, triển vọng kinh tế VN trong ngắn hạn và trung hạn sẽ phụ thuộc vào những yếu tố nội tại của nền kinh tế cũng như diễn biến của kinh tế toàn cầu. Lạm phát ở Việt Nam rất nhạy cảm với việc nới lỏng các chính sách tiền tệ và tài khóa.

Theo dự báo của các tổ chức và chuyên gia khác, tỷ lệ lạm phát năm 2013 nằm trong khoảng 6 - 8%. Tuy nhiên, cần khôn cùng thận trọng với các kiến nghị kích cầu. Ủy ban Kinh tế nhận định, tại Việt Nam, bức tranh kinh tế vĩ mô ba quý đầu năm cũng bao gồm những gam màu sáng tối đan xen nhau.

Do tăng trưởng chậm lại trong ngắn hạn đến trung hạn nên rất cần chú trọng đến cơ cấu tăng trưởng, đảm bảo ưu tiên cho các lĩnh vực tạo nhiều việc làm và sinh kế cho người nghèo.

Nhưng ngoài các gam màu tươi sáng nói trên, thì gam màu tối diễn đạt ở chỗ, nền kinh tế đang suy giảm rõ, phản ảnh sự suy giảm của tăng trưởng tiềm năng cũng như tác động trễ của các chính sách tiền tệ, tài khóa chém được thực hành trong những năm gần đây.

Năng lực thiết kế và đặc biệt là thực thi chính sách còn hạn chế, dẫn đến việc chính sách chậm được khai triển làm tăng thêm độ trễ giữa thời điểm nền kinh tế cần được kích thích với thời điểm thực sự được kích thích, dẫn đến sự lệch lạc hoàn toàn kết quả so với dự trù ban sơ (kích thích khi nền kinh tế đã hồi phục hay trái lại, thắt chặt khi nền kinh tế đã nguội lạnh).

Cụ thể là nợ công đang ở mức cao và đang có thiên hướng tiếp gia tăng. Thanh Châu. Các chuyên gia nghiên cứu của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam dự báo, trong trường hợp ít có biến động mạnh về điều hành chính sách kinh tế vĩ mô cũng như cú sốc giá năng lượng và hàng hóa trên thị trường thế giới, tỷ lệ lạm phát của VN năm nay sẽ vào khoảng 7,32%.

Một trong các vấn đề được Ủy ban đề cập là câu chuyện liệu có nên tuyển lựa giải pháp kích cầu cho nền kinh tế hay tiếp kiến cẩn trọng?  thận trọng với gói kích cầu?  Ủy ban Kinh tế đánh giá, hiện tại, trong bối cảnh tăng trưởng bê trễ và lạm phát ở mức thấp, có một số kiến nghị đề xuất nên hướng tới kích thích nền kinh tế (thực hành chính sách kích cầu) vì lạm phát trong nước năm nay ở mức rất thấp.

Trong trung hạn, nền kinh tế sẽ phục hồi chậm chạp theo hình chữ U. Về lạm phát, cơ quan QH cho hay, đến thời khắc hiện, tỷ lệ lạm phát đang ở mức thấp. Điểm sáng nhất là lạm phát được kìm nén, xuất khẩu tăng, cán cân thương nghiệp chỉ thâm hụt nhẹ trong khi cán cân tổng thể thặng dư đã tạo điều kiện để ổn định tỷ giá và thực hiện được một bước tiến quan trọng trong chống đôla hóa, vàng hóa.

Còn riêng trong khu vực Asean, các nước thuộc Asean-5 lại đang tiếp kiến đà bình phục rất nhanh. Tuy nhiên, nếu có biến động đáng kể trong điều hành chính sách vĩ mô (như tăng tỷ giá hay nới lỏng chính sách tín dụng và đầu tư công, hoặc giá điện than, xăng dầu, y tế tăng mạnh) thì lạm phát có thể lên tới mức cận trên 8,84%.

Bởi, lạm phát ở Việt Nam rất mẫn cảm với việc nới lỏng các chính sách tiền tệ và tài khóa do những yếu kém trong cơ cấu kinh tế (sự không hiệu quả của hệ thống doanh nghiệp, các điểm nghẽn về hạ tầng cơ sở, nguồn nhân lực có chất lượng.

Tuy sức ép lạm phát trên toàn cầu đã giảm nhưng đối với khối các nước đang phát triển, lạm phát vẫn là một nguy cơ lớn tiềm ẩn. Đi cùng với tăng trưởng suy giảm là những khó khăn lớn khác mà hiện VN đang phải đối mặt, đó là tồn kho, nợ xấu, DN tiếp tục chật vật khó khăn. Đặc biệt, tăng cường việc sáng tỏ các chi phí và giá thành điện, nước, xăng dầu để thuyết phục được người dân thấy sự cấp thiết của việc điều chỉnh giá các loại năng lượng chiến lược nói trên.

Trong những năm tới, VN cần thực hành kiên định và quyết liệt các chính sách ổn định kinh tế vĩ mô, đẩy mạnh hơn nữa việc thực thi chương trình tái cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Ủy ban Kinh tế cũng nêu vắn tắt các khuyến nghị chính sách trong ngắn hạn và trung hạn.

Gam màu sáng hay tối?  Phân tích những thách thức nói trên, Ủy ban Kinh tế QH khuyến nghị, những diễn biến trong ba quý đầu năm đã cho thấy khó khăn, thách thức vẫn tiếp diễn trên phạm vi toàn cầu.

Như những gì đang diễn ra trên thế giới, ở VN, sau tuổi tăng trưởng nóng, khuynh hướng cắt giảm nợ đang diễn ra ở cả khu vực doanh nghiệp cũng như khu vực hộ gia đình, dẫn đến cầu nội địa tiếp kiến suy yếu.

Năm 2013, tăng trưởng là 5,3%; năm 2014 là 5,4% và năm 2015 cũng ở mức 5,4%. Lương hướng, thu nhập tối thiểu chưa bảo đảm mức sống tối thiểu. Ủy ban Kinh tế Quốc hội vừa phát hành bản tin kinh tế vĩ mô của quý 3, với nhiều khuyến nghị chính sách quan yếu.

Một điểm sáng khác, tuy ít được chú ý hơn, song khôn cùng quan trọng cho dài hạn. Trong đó, về trước mắt, chính sách tiền tệ cần vận dụng biện pháp tăng cung tiền, cũng như phương thức phân bổ tín dụng hiệu quả nhất trong việc đạt mục tiêu kép là ổn định vĩ mô và tăng trưởng hợp lý.

Ủy ban Kinh tế Quốc hội khuyến nghị, tuy lý thuyết cũng như thực tại ở nhiều nước trên thế giới đều ủng hộ những can thiệp chính sách theo kiểu nghịch chu kỳ, song việc thực hiện các chính sách nới lỏng để kích cầu ở Việt Nam hiện giờ chứa đựng nhiều rủi ro, bởi những ràng buộc quá chém như ở trên đã làm cho dư địa can thiệp chính sách rất eo hẹp.

) Cũng như tâm lý lạm phát của người dân còn nặng nề sau một giai đoạn bất ổn vĩ mô kéo dài. Nói riêng trong khu vực châu Á, kinh tế Trung Quốc vẫn đấu giảm tốc cùng với rủi ro gia tăng trong hệ thống nhà băng. Đó là sự gia tăng của dòng vốn đầu tư của các công ty đa quốc gia hoạt động trong các lĩnh vực công nghệ mới đến từ Đông Á, với nhiều tiềm năng giúp VN tăng giá trị xuất khẩu, cải thiện chất lượng công nghệ và nhân công, dần bước lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Các dự báo khác cũng cho thấy chỉ số rưa rứa và đều phản chiếu rằng chỉ tiêu tăng trưởng năm nay khó có thể đạt được.

Về tài khóa, cần ưu tiên giải quyết nợ đọng từ công trình đầu tư công (góp phần giải quyết nhanh nợ xấu). Dự báo lạm phát các năm tới ứng là 7,8% và 8,4%. Theo Ủy ban Kinh tế QH, dự báo tăng trưởng do một số tổ chức đưa ra cho thấy nền kinh tế nhiều khả năng vẫn tiếp kiến tăng trưởng chậm.

Vấn đề thứ hai là môi trường làm chính sách giờ có quá nhiều buộc ràng hạn chế. Ảnh minh họa  Đáng để ý, Ủy ban Kinh tế Quốc hội cũng cảnh báo "hiệu lực và hiệu quả của chính sách trong bối cảnh các nhóm lợi ích có khả năng tác động lên khâu thiết kế hay khâu thực thi theo hướng có lợi cho nhóm của mình bất chấp tác hại đối với lợi quyền quốc gia".

Những diễn biến trong suốt những năm gần đây đã biểu đạt rất rõ điều này. Mặt khác, lịch trình chuyển lĩnh vực năng lượng sang cơ chế thị trường, cũng như giảm bù lỗ trong các lĩnh vực y tế, giáo dục vẫn còn nối diễn ra.